Kupując samochód używany, powinieneś upewnić się, że spełnia wszelkie Twoje wymagania – między innymi te, dotyczące stanu technicznego. Niestety jednak, pomimo najszczerszych chęci, taka weryfikacja okaże się wystarczająca. Może bowiem okazać się, że sprzedający w pełni świadomie zataił przed Tobą wady pojazdu, które, nawet jeśli są mniej oczywiste, w skuteczny sposób odbierają przyjemność poruszania się nim. Pojawia się więc pytanie: co zrobić w takiej sytuacji? Dobra wiadomość jest taka, że wada ukryta samochodu może być dla Ciebie podstawą do skutecznego dochodzenia Twoich praw.
Rękojmia sprzedającego – Twoja szansa na rekompensatę
W art. 556 Kodeksu cywilnego znajduje się zapis, który mówi o tym, że w przypadku, gdy sprzedane dobro ma wadę fizyczną, lub prawną, sprzedający ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Warto podkreślić w tym miejscu, że rękojmia sprzedającego dotyczy zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw i stosowana jest przy sprzedaży towaru zarówno fabrycznie nowego, jak i używanego. Wada ukryta w samochodzie może być zatem interpretowana jako wada fizyczna i być podstawą do dochodzenia rękojmi. Wada fizyczna jest bowiem definiowana jako:
- brak cech lub właściwości, o których sprzedający zapewniał;
- przedmiot (pojazd) sprzedany został w stanie niezupełnym;
- przedmiot nienadający się do użytkowania we wskazanym przez kupującego celu;
- przedmiot nieposiadający cechy, którą powinien mieć w związku ze swoim przeznaczeniem.
Rękojmi możesz dochodzić również, gdy dany pojazd ma wadę prawną – na przykład, gdy prawa do zarządzania nim mają osoby trzecie, które nie wiedziały o jego sprzedaży i nie wyraziły na nią zgody.
Co należy Ci się w przypadku stwierdzenia wady ukrytej?
Wada ukryta samochodu nie jest przyjemną sytuacją, jednak w większości przypadków prawo jest po Twojej stronie – szczególnie wtedy, gdy do transakcji zgłaszasz się jako konsument. Konsumentowi przedsiębiorca nie może bowiem ograniczyć prawa do rękojmi ani tym bardziej całkowicie go wyłączyć (choć ma takie uprawnienia zawierając umowę sprzedaży pojazdu z innym przedsiębiorcą). Ponadto musi on mieć na uwadze przepisy Ustawy o Prawach Konsumenta.
Kupiłem uszkodzone auto, co robić? To pytanie każdego miesiąca zadaje sobie bardzo wielu kierowców. Przypatrzmy się zatem bliżej różnicom, jakie panują między umowami zawieranymi pomiędzy dwoma przedsiębiorcami, oraz przedsiębiorcą a konsumentem.
Kupiłem uszkodzone auto, co robić? Jestem osobą fizyczną
W przypadku sprzedaży pojazdu osobie fizycznej, jak już wspomnieliśmy, przedsiębiorca nie może ograniczyć, ani wyłączyć rękojmi.
Zacznijmy od tego, że odpowiedzialność sprzedającego wynikająca z rękojmi jest w tym przypadku tzw. odpowiedzialnością absolutną. Oznacza to, że odpowiada on wobec kupującego za wszelkie wady, niezależnie od tego, czy powstały z jego winy, czy był ich świadomy, a nawet niezależnie od tego, czy ponosisz w związku z ich wystąpieniem jakąkolwiek rzeczywistą szkodę.
Sam fakt, że dana wada występuje skutkuje odpowiedzialnością sprzedającego z tytułu rękojmi – chybachyba że okaże się, że w chwili kupna jednak doskonale wiedziałeś o tej wadzie.
Przepisy są wobec Ciebie naprawdę łaskawe i zgodnie z art. 5562 Kodeksu Cywilnego automatycznie domniemuje się, że wada istniała w momencie przeniesienia na Ciebie wynikającego z niej niebezpieczeństwa, jeśli zostanie przez Ciebie zauważona w ciągu 12 miesięcy od daty kupna pojazdu. Mówiąc prostszym językiem – jeśli wada samochodu zostanie przez Ciebie zauważona w ciągu pierwszych 12 miesięcy po zakupie, nie musisz udowadniać, że istniała już w chwili sprzedaży.
Czego możesz zażądać, jeśli wada ukryta samochodu zostanie przez Ciebie zauważona? Do wyboru masz cztery opcje:
- żądanie obniżenia ceny;
- oświadczenie o odstąpieniu od umowy;
- żądanie usunięcia wad;
- żądanie wymiany rzeczy na wolną od wad.
Oczywiście musisz pamiętać, że nie w każdej sytuacji będziesz mógł skorzystać z każdej spośród powyższych opcji. Żądanie wymiany rzeczy na wolną od wad jest, na przykład, praktycznie niemożliwe do zrealizowania w przypadku zakupu pojazdu używanego.
Kodeks Cywilny daje Ci jeszcze jedną dodatkową możliwość – jeśli to sprzedający po wykryciu przez Ciebie wady złoży ofertę jej usunięcia, możesz z niej zrezygnować i zażądać wymiany rzeczy na nową. Działa to dokładnie tak samo w drugą stronę.
Kupiłem samochód z wadami ukrytymi – jestem przedsiębiorcą
Niestety przystępując do umowy jako przedsiębiorca, jesteś w nieco gorszej sytuacji, niż gdybyś przystąpił do niej jako osoba fizyczna. Czy oznacza to jednak, że jesteś bez szans?
W pierwszej kolejności powinieneś upewnić się, że w treści umowy, którą podpisałeś, nie widnieje zapis o wyłączeniu, lub ograniczeniu odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi Jest to zapis stosunkowo często spotykany, dlatego kluczowe jest, aby zawsze dobrze przeanalizować umowę przed jej podpisaniem.
Co jednak w sytuacji, gdy wada ukryta w samochodzie wykryta została przez Ciebie po jego zakupie, a taki zapis w umowie rzeczywiście istnieje? Jak się okazuje, nadal masz szansę dochodzić swoich praw na podstawie rękojmi. Może jednak okazać się to dość trudnym zadaniem, ponieważ to w Twojej gestii leżeć będzie udowodnienie, że sprzedawca wiedział o wadzie pojazdu i świadomie ją przed Tobą zataił.
W przypadku, gdy umowa takiej klauzuli nie zawiera, możesz natomiast wnieść chociażby oświadczenie o żądaniu obniżenia ceny, czy też o odstąpieniu od umowy. Oczywiście, jeśli bardzo zależało Ci na konkretnym pojeździe, warto dać sprzedającemu nieco czasu na usunięcie wady – być może w istocie nie był on jej świadomy. Dodatkowo pamiętaj, że masz także prawo do żądania wymiany rzeczy na wolną od wad, lub usunięcie szkody. W tym jednak miejscu zaznaczyć warto, że przedsiębiorca może odmówić wypełnienia Twojego żądania, jeśli wymagałoby to od niego nadmiernych kosztów, lub byłoby z jakiegoś powodu niemożliwe. Sprzedawca może odmówić także wtedy, gdy koszt wykonania takiego obowiązku przewyższał będzie cenę sprzedawanej rzeczy.
Kiedy można nie otrzymać rękojmi?
Pamiętaj, że sprzedawca jest zwolniony z rękojmi, jeżeli wiedziałeś o danej wadzie już w trakcie zawierania umowy. Sprzedający bardzo chętnie korzystają z tej możliwości, zawierając w treści umowy klauzule typu „kupujący oświadcza, że zapoznał się i jest w pełni świadomy stanu technicznego pojazdu i nie wnosi w tym zakresie żadnych uwag”. Sprzedający jest w stanie zabezpieczyć się jeszcze bardziej, na przykład ujawniając treść korespondencji z kupującym, w której ujawnione zostały wady pojazdu.
W przypadku umowy zawartej między dwoma przedsiębiorcami sprzedający może po prostu swobodnie wyłączyć lub ograniczyć możliwość rękojmi. Zapis ten nie będzie jednak ważny, jeśli uda Ci się udowodnić, że sprzedający rzeczywiście w pełni świadomie zataił przed Tobą wadę pojazdu.
