Poruszanie się po drogach z dokumentem spoza granic Polski, w tym Ukrainy, jest możliwe zgodnie z Konwencją Wiedeńską. Wojna w Ukrainie wraz z napływem uchodźców sprawia, że wzrasta zainteresowanie okresem ważności ukraińskich dokumentów, w tym także prawa jazdy. Jak długo obywatele Ukrainy nie muszą martwić się jego wymianą? Podpowiadamy.
Ukraińskie prawo jazdy w Polsce a Konwencja Wiedeńska
Konwencja Wiedeńska o ruchu drogowym została sporządzona 8 listopada 1968 roku (choć Polska podpisała ją nieco w późniejszym okresie). Ten międzynarodowy traktat gwarantuje między innymi swobodę poruszania się cudzoziemców po polskich drogach z ważnym prawem jazdy, również tym wydanym na terenie Ukrainy. Choć polscy obywatele mogą nie posiadać przy sobie takowego dokumentu, ponieważ funkcjonariusz policji może po danych PESEL odnaleźć je w systemie, to obywatele Ukrainy nie mogą sobie na to pozwolić. Ewentualna kontrola drogowa może skutkować nieprzyjemnymi konsekwencjami, nie mówiąc już o kolizji czy wypadku drogowym. Nowy taryfikator przewiduje karę w wysokości nawet 30 000 zł za prowadzenie pojazdu bez uprawnień. Jeszcze poważniejsze skutki może przynieść rozprawa sądowa, na której może zapaść wyrok zakazujący prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Czy to oznacza, że posiadanym ukraińskim prawem jazdy trzeba i można legitymować się cały czas? Niestety, zostały określone pewne ramy czasowe. Chcąc poruszać się swobodnie po polskich drogach po upływie 6 miesięcy (tj. 185 dni) przebywania na terenie kraju, należy wymienić ukraińskie prawo jazdy na polskie. Czas liczony jest dokładnie od momentu przekroczenia granicy. Jest to zatem rozwiązanie krótkoterminowe, przeznaczone głównie dla turystów, przejeżdżających po prostu przez kraj czy osób odwiedzających Polskę ze względów rodzinnych.
Prawo jazdy ukraińskie w Polsce – jak je wymienić?
Chcąc studiować i korzystać z auta lub pracować w Polsce, wymiana ukraińskiego prawa jazdy będzie wręcz niezbędna, chociażby do utrzymania ciągłości zatrudnienia (większość pracodawców wymaga dokumentu umożliwiającego prowadzenie pojazdów). Na szczęście proces ten nie jest bardzo skomplikowany. Dzięki podpisanemu porozumieniu przez Polskę oraz Ukrainę, nie będzie konieczne zdawanie teoretycznej części egzaminu państwowego pomimo tego, że nie należy ona do Unii Europejskiej. Dodatkowo pracodawcy często oferują pomoc w załatwieniu wszelkich formalności z tym związanych.
Pierwsze kroki należy skierować do odpowiedniego dla miejsca zamieszkania starostwa powiatowego bądź urzędu miasta, celem złożenia wniosku o wymianę ukraińskiego prawa jazdy na polskie. Wniosek można z powodzeniem wypełnić na miejscu lub ściągnąć wcześniej ze strony internetowej danej instytucji. Ważne jest, aby wniosek był wydrukowany dwustronnie w dobrej jakości wydruku, bez zmiany powiększenia (należy zachować format A4). W większości urzędów można złożyć wniosek elektronicznie, jednak nie dotyczy to cudzoziemców. Do poprawnie wypełnionego wniosku należy dołączyć:
- dokument tożsamości,
- kserokopię posiadanego prawa jazdy wraz uwierzytelnionym tłumaczeniem wykonanym przez konsula lub tłumacza przysięgłego (oryginał dokumentu wystarczy udostępnić do wglądu),
- paszport, kserokopię wizy, karty pobytu bądź zaświadczenia o studiowaniu, które potwierdzi prawo pobytu w Polsce,
- zgodę na przetwarzanie danych osobowych,
- aktualne zdjęcie w kolorze (o wymiarach 35×45), wykonane nie wcześniej niż pół roku przed złożeniem wniosku i zgodne z obecnymi wymaganiami,
- dowód uiszczenia obowiązkowej opłaty ewidencyjnej (0,50 zł), opłaty konsularnej (125 zł) oraz opłaty za wydanie prawa jazdy (100 zł).
Łączny koszt wymiany ukraińskiego prawa jazdy na polskie wyniesie ukraińskiego petenta zatem ponad 200 zł. Z kolei okres oczekiwania na nowy dokument wynosi zazwyczaj do 30 dni od momentu złożenia wniosku. Nieco dłużej trzeba niestety poczekać weryfikację danych znajdujących się na dokumencie wydanym na terenie Ukrainy (dokonywanej za pośrednictwem polskiego konsulatu we Lwowie w DAI). Władze ukraińskie potwierdzają zazwyczaj dane w ciągu 3-4 miesięcy, choć obecnie trudno przewidzieć realny czas.
Ukłon w kierunku obywateli Ukrainy uciekających przed wojną
Biorąc pod uwagę aktualną sytuację polityczną w Ukrainie, polski rząd zdecydował o wydłużeniu okresu pozwalającego na używanie ukraińskiego prawa jazdy. Zgodnie z przyjętą specustawą, osoby przekraczające granice po 24 lutego 2022 roku mogą bez przeszkód legitymować się nim nawet do 31 grudnia 2022 roku. Równocześnie uznane zostaną dokumenty, których ważność minie do tego dnia.
Warto podkreślić tę kwestię chociażby dlatego, że osoby przybywające do Polski nawet dzień przed dniem 24 lutego, nie będą specustawą objęte i muszą wymienić prawo jazdy zgodnie z wcześniejszymi przepisami.
Na co jeszcze muszą uważać ukraińscy kierowcy?
Oprócz prawa jazdy, zwykle należy dopilnować, aby pojazd posiadał zieloną kartę w trakcie przekraczania granicy. Obecnie obywatele Ukrainy przedostający się na teren Rzeczypospolitej Polskiej po 24 lutego 2022 roku mogą nabyć krótkoterminowe (na 30 dni) i bezpłatne ubezpieczenie OC, z którym bez problemu mogą poruszać się po polskich drogach. Istotnym jest również, iż osoby które nie zabrały ze sobą ukraińskiego prawa jazdy będą musiały przejść badania lekarskie, odbyć odpowiedni kurs na prawo jazdy i podejść do państwowego egzaminu dopiero po półrocznym pobycie w Polsce.
Ukraińskie prawo jazdy można kupić w Polsce, ale…
Od paru lat modne zrobiło się zdawanie prawa jazdy w Ukrainie, gdy polski egzamin kilkukrotnie kończył się fiaskiem. Nadal można było spotkać się z ofertą wyrobienia takich dokumentów, nawet bez fizycznej obecności na egzaminie. Po upływie 6 miesięcy trzeba jednak takie prawo jazdy zweryfikować. Jeśli podczas weryfikacji dokumentów okaże się, że sprytny kierowca nie widnieje w bazie DIA, można narazić się na poniesienie odpowiedzialności karnej.
